Храмы ў Міхневічах і Кеўлах на Смаргоншчыне могуць унесці ў Дзяржаўны спіс гісторыка-культурнай спадчыны

Пра ход яе выканання і развіццё сферы аховы гісторыка-культурных каштоўнасцей расказвае начальнік аддзела ідэалагічнай работы, культуры і па справах моладзі райвыканкама Таццяна Ражава. Інтэрв'ю размешчана на сайце газеты "Светлы шлях" 20 лістапада.

– Таццяна Мар’янаўна, якія асноўныя кірункі дзейнасці прадугледжаны ў сферы аховы гісторыка-культурнай спадчыны і колькі наогул помнікаў даўніны наш раён сёння мае?

– У нашым раёне налічваецца трыццаць матэрыяльных нерухомых помнікаў, якія занесены ў Дзяржаўны спіс гісторыка-культурнай спадчыны Рэспублікі Беларусь. Яшчэ ёсць сорак так званых аб’ектаў без катэгорыі, якія ўваходзяць у склад комплексных гісторыка-культурных каштоўнасцей.

Асноўнымі кірункамі дзейнасці, прадугледжанымі рэгіянальнай праграмай “Спадчына”, былі і застаюцца ўлік, кантроль за станам і папулярызацыя аб’ектаў, якія прадстаўляюць сабой значны інтарэс для айчыннай гісторыі і гісторыі культуры. Не прыпыняецца працэс выяўлення новых гісторыка-культурных помнікаў, якія ўзбагачаюць нашу духоўную спадчыну.

У межах выканання мерапрыемстваў праграмы і патрабаванняў Закона Рэспублікі Беларусь “Аб ахове гісторыка-культурнай спадчыны Рэспублікі Беларусь” штогод праводзіцца маніторынг стану і выкарыстання помнікаў архітэктуры раёна. Выкананы шэраг мерапрыемстваў па захаванні аб’ектаў, якія ўключаны ў Дзяржаўны спіс гісторыка-культурнай спадчыны, на ўсе 30 матэрыяльныя гісторыка-культурныя каштоўнасці аформлены ўліковыя дакументы, ахоўныя абавязацельствы, устаноўлены ахоўныя шыльды, зробленыя ў адпаведнасці з узорам, зацвер-джаным Міністэрствам культуры Рэспублікі Беларусь.

– Праекты ахоўных зон якіх помнікаў зацверджаны?

– Гэта праекты наступных гісторыка-культурных каштоўнасцяў: музей-сядзіба Францішка Багушэвіча ў Кушлянах, касцёл Святой Троіцы і былая сядзіба ХVII стагоддзя ў Жодзішках, фрагменты замка ў Крэве, брацкая магіла на вул. Савецкай, ансамбль былога палаца Агінскіх у Залессі.

– Наколькі мне вядома, перыядычна ўзнікалі пытанні са стварэннем праектаў ахоўнай зоны асобных культавых устаноў нашага раёна. Ці вырашылася гэта праблема і якім чынам?

– Асаблівай праблемы сёння няма. Ёсць прамаруджванні з боку выканаўцаў праектаў. Вядуцца праектныя работы па храму Святога апостала Тадэвуша ў Вішневе і па царкве Аляксандра Неўскага ў Крэве. Праекты зоны аховы гісторыка-культурнай каштоўнасці “Касцёл Святога Міхаіла Архангела” ў Смаргоні і касцёла ў Нястанішках распрацаваны і накіраваны на зацвярджэнне ў міністэрства культуры.

Пакуль немагчыма распрацаваць праекты ахоўных зон гісторыка-культурных помнікаў касцёлаў у Данюшаве і Войстаме.

– А як вырашаецца пытанне з аднаўленнем, рэстаўрацыяй і папулярызацыяй іншых рарытэтаў нашага краю?

– У межах выканання дзяржаўнай інвестыцыйнай праграмы здзейснена рэстаўрацыя сядзібы М.К. Агінскага ў аграгарадку Залессе, дзе да юбілею знакамітага кампазітара і дзяржаўнага дзеяча адчынілася пастаянная музейная экспазіцыя. Смаргонскім райвыканкамам сумесна з дырэкцыяй Тракайскага нацыянальнага парку ў Літве ў межах трансгранічнага супрацоўніцтва “Латвія – Літва — Беларусь” рэалізаваны праект “Выкарыстанне гістарычных сядзіб і іх адаптацыя да сучасных умоў”, за сродкі якога адрамантавана канцэртная зала палаца, набыты музычны інструмент.

Выкананы комплекс навукова-даследчых работ па кансервацыі і рэстаўрацыі фрагментаў замка ХІV стагоддзя ў Крэве. Падрыхтаваны архітэктурны праект яго кансервацыі з частковай рэстаўрацыяй. Праект разбіты на дзве чаргі і пяць пускавых комплексаў.

Папулярызацыя смаргонскіх матэрыяльных і духоўных помнікаў ажыццяўляецца рознымі шляхамі, якія можна лічыць традыцыйнымі. У адпаведнасці з патрабаваннямі часу актуальная інфармацыя змешчана на сайтах райвыканкама і Смаргонскага гісторыка-краязнаўчага музея. Сумесна з музеем выпускаюцца друкаваныя буклеты з цыкла “Гістарычныя каштоўнасці Смаргоншчыны”. Ладзяцца шматлікія мерапрыемствы на значных гісторыка-культурных аб’ектах: канферэнцыі, канцэрты і фэсты на сядзібе Агінскага, святочныя імпрэзы “Пад знакам Лялівы” ў аграгарадку Крэва.

– Вышэй Вы казалі, што пошукавая работа па выяўленні новых помнікаў даўніны працягваецца, удакладняецца спіс каштоўнасцей. Якія новыя аб’екты ці іх фрагменты могуць узбагаціць скарбонку нашай гісторыка-духоўнай спадчыны?

– Супрацоўнікі аддзела ідэалагічнай работы, культуры і па справах моладзі накіравалі ў Міністэрства культуры матэрыялы для ўнясення ў Дзяржаўны спіс гісторыка-культурнай спадчыны некаторых помнікаў. Сярод іх Пакроўская царква ў Міхневічах, царква ў Кеўлах, капліцы ў Выгалянентах і Алянцы. Праводзіцца работа па ўдакладненні спісу. Рашэннем навукова-метадычнага савета пры Міністэрстве культуры выключаны з пераліку асобныя аб’екты гісторыка-культурнай спадчыны. Напрыклад, адзін помнік знішчаны яшчэ ў 70-я гады, а другі на самой справе адносіцца да Ашмянскага раёна.

Паводле сайта газеты "Светлы шлях"